खजाना विहीर - एक पुरातन सिंचन व्यवस्था

विहिरीतून निघणाऱ्या भूमिगत बांधीव कालव्याच्या देखभाल दुरुस्तीसाठी व प्राणवायू/ हवा पुरवठयासाठी या कालव्यावर दुरुस्ती झडपा अंतराअंतरावर दगडी चिरेबंदी स्वरुपात बांधण्यांत आलेल्या आहेत. 2.50 कि.मी. लांबीच्या भूमिगत कालव्यावर एकूण 53 झडपा आहेत. या दुरुस्ती झडपा जुन्या चिरेबंदी आडासारख्या बांधलेल्या असून त्यांची खोली 5 मी. ते 5.50 मी. पर्यंत व व्यास 2 फुट आहे. अशी ही वैभवसंपन्न विहीर आज अनेक समस्यांनी ग्रस्त झालेली आहे. विहिरीच्या सिंचन क्षमतेत घट तर होतेच आहे. तथापी, विहिरीच्या लाभधारकांमध्ये सहकारी तत्वावर पाणी वापर व निगराणी बाबत पुरेशी सजगता दिसून येत नसल्याने या वैभवशाली योजनेतून प्राप्त होणारे लाभाचे प्रमाण दिवसेंदिवस कमी कमी होत आहे ही खरी चिंतेची बाब आहे.

खजाना विहिरीची स्थापत्यशास्त्रीय वैशिष्ट्ये:

खजाना विहीरीची ठळक वैशिष्टये :

दुरुस्ती झडपा तथा वायुविजन झडपा :